Hooikoorts bij kinderen openbaart zich op steeds jongere leeftijd

Na mijn opleiding tot kinderarts, heb ik mij gespecialiseerd tot kinderarts-allergoloog, inmiddels één van de 22 in Nederland. Als kinderarts-allergoloog zie ik veel patiënten met voedselallergie, eczeem, astma en allergische rhinoconjunctivitis.

Toename van hooikoorts

Allergische rhinoconjunctivitis, ook wel hooikoorts genoemd, kan veroorzaakt worden door een allergie voor pollen, huisstofmijten en/of dierlijke epithelia.

Vroeger presenteerde hooikoorts zich in de tienerjaren, bij kinderen die dan meestal al een historie hadden van voedselallergie en/of eczeem. Tegenwoordig zie ik hele jonge kinderen met hooikoorts, zelfs al vanaf een leeftijd van één jaar.

De verklaring voor het op steeds jongere leeftijd krijgen van hooikoorts ligt in de gecombineerde effecten van de hygiëne, biodiversiteit en epitheliale barrière hypothesen.

Ook klimaatverandering leidt tot een toename van patiënten met hooikoorts, waarbij we tevens een toename zien in ernst van de klachten. Door klimaatveranderingen start het pollenseizoen vroeger in het jaar, duurt het langer en worden er hogere concentraties van pollen in de lucht gemeten. Experts voorspellen dat in 2025 de helft van de wereldbevolking gebukt zal gaan onder een of meerdere allergieën.

Onderscheid tussen verkoudheid en hooikoorts

Bij jonge kinderen kan het lastig zijn om een differentiatie te maken tussen verkoudheid (infectie) en allergie, zeker als er sprake is van een huisstofmijtallergie. Maar het is wel belangrijk om te weten of chronische rhinitis klachten een allergische oorzaak hebben of niet. Mede omdat klachten van de bovenste luchtwegen ook een effect hebben op de onderste luchtwegklachten. In geval van een allergie kan dan gestart worden met adequate behandeling van de allergische luchtwegklachten. Een infectieuze oorzaak is vaak viraal en behoeft meestal geen behandeling. Om onderscheid te maken tussen een infectie of een allergie, kan worden getest op de aanwezigheid van specifiek IgE (ook al betrouwbaar op jonge leeftijd).

Luchtvervuiling kan door aantasting van de barrière van het neusslijmvlies ook leiden tot chronische verkoudheid. Deze zogenaamde ‘Rijnmond-neus’ komt met regelmaat voor in de praktijk van de medisch specialisten die werken in de randstad. Uiteraard zijn er ook nog andere oorzaken van chronische rhinitis.

Behandeling

De klachten van hooikoorts bij kinderen kunnen worden behandeld met orale antihistaminica en een corticoïd bevattende neusspray, al dan niet gecombineerd met een antihistaminicum. Veel kinderen vinden een neusspray vervelend waardoor het een uitdaging kan zijn om deze dagelijks toe te dienen. Goede instructies m.b.t. gebruik kan soms helpen. Indien de klachten aanhouden ondanks adequate behandeling kan immunotherapie overwogen worden bij kinderen vanaf 5 jaar. Dit kan middels subcutane injecties of sublinguale tabletten. Deze behandeling  wordt door de meeste kinderen goed verdragen.

Niet alle kinderen met hooikoorts worden doorgestuurd naar een gespecialiseerde kinderallergoloog en dat is ook niet nodig. Een groot deel wordt door de algemeen kinderarts behandeld. In het Erasmus MC Sophia Kinderziekenhuis hebben wij vanuit de afdeling Kinderallergologie een vast overleg moment met de kinderartsen uit de regio waarbij we overleggen of kinderen eventueel in aanmerking komen voor een dergelijke behandeling. 

Adviezen over hooikoorts aan de huisarts

Bij jonge kinderen die chronisch verkouden zijn, denk dan ook aan inhalatieallergieën. De huisarts kan zelf een inhalatiescreening doen (geen voedselscreening). Bij chronische rhinitis klachten is het ook belangrijk om aandacht te hebben voor eventuele lage luchtwegklachten. Belangrijk om beide te evalueren en behandelen.

Afhankelijk van de ernst en uitgebreidheid van de klachten kan worden overlegd of doorverwezen naar de kinderarts of kinderarts-allergoloog. Van belang is om tijdig door te verwijzen en niet te lang te wachten. Als de klachten niet onder controle zijn, dan kan het kind het beste vóór (of tijdens) het pollenseizoen worden doorgestuurd. Zeker bij kinderen op de middelbare school is dit belangrijk, omdat tentamens en examens vaak samenvallen met het pollenseizoen. Als de relatie tussen het verdachte allergeen, de uitslag van de huidtest of het bloedonderzoek en de periode waarin de klachten aanwezig zijn niet goed overeenkomen zullen we het kind elke 3-4 maanden poliklinisch vervolgen zodat we kunnen meepuzzelen wat de oorzaak is. Immunotherapie wordt opgestart door een kinderarts-allergoloog of een kinderarts met expertise op dit gebied. In veel gevallen kan de immunotherapie in de onderhoudsfase worden overgenomen door de huisarts.

Voor de huisarts en de kinderarts is het belangrijk om te weten dat er diverse opties zijn om hooikoorts te behandelen.